یک قرارداد برای همه کشورهای اسلامی

باز هم ماه رمضان وعید فطر و اختلاف بر سر رؤیت هلال ماه. بیشتر از ۱۵ سال است که این مسأله یک دغدغه ملی شده است. روز آخر ماه رمضان را روزه می‌گیریم، بعد فردا صبح یا ظهر اعلام می‌شود که در شب گذشته رؤیت هلال ماه برای ولی فقیه مسجل شده است، بنابراین روزه‌هایتان را بخورید و عید بگیرید! مشکل برگزاری نماز عید فطر، به هم خوردن تعطیلی روز عید و هزار و یک مشکل دیگر در پی آن که هر سال پیش می‌آید از کجا آب می‌خورد؟ یعنی زمانی که می‌توان مثلاً زمان کسوف و خسوف یا سال تحویل یا اوقات شرعی دیگر را با دقت ثانیه تعیین کرد، فقط همین امر قدسی و حیاتی است که بشر در تعیین آن عاجز است؟

در عمل منجمان در تعیین رؤیت پذیری هلال اول ماه معمولاً اختلاف ندارند. هرچند از آن‌جا که دیده شدن هلال علاوه بر موقعیت ماه و خورشید نسبت به هم و ارتفاع هلال از افق به شرایط جوی نیز بستگی دارد،‌تنها در موارد خاصی ٌهلال بحرانیٌ می‌شود و اطمینان از رؤیت آن تنها با رصد مستقیم امکان‌پذیر است. اما آیا هر سال هلال ماه رمضان و شوال بحرانی است؟

به هیچ وجه. پس اختلاف از کجا ناشی می‌شود؟
در واقع مشکل اصلی بین کشورهای اسلامی مختلف و همچنین آیات عظام در ایران اختلاف بر سر قرارداد شروع ماه قمری است.
مثلاً کشور عربستان شروع ماه را به شرطی می‌داند که مقارنه بین ماه و خورشید پیش از غروب خورشید انجام شده باشد. (مقارنه یعنی ماه پس از یک دور گردش به دور زمین دوباره به خورشید برسد و از کنار آن عبور کند) در چنین حالتی به هیچ وجه نمی‌توان هلال ماه را دید و در بهترین شرایط رصدی و وضعیت ماه و خورشید بیشتر از دوازده ساعت باید از لحظه مقارنه گذشته باشد تا بتوان هلال را با ابزار نجومی مثل تلسکوپ یا دوربین دو‌چشمی دید. به این ترتیب ما همواره حداقل یک روز در تقویم با کشور عربستان اختلاف داریم. اما حتی در تقویم عربستان هم گاهی اشتباهاتی دیده شده است و شروع ماه حتی قبل از مقارنه اعلام شده است. یکی از واضح‌ترین این اشتباهات دوسال پیش مربوط به کشور لیبی بود که روز خورشید گرفتگی را به عنوان اول ماه اعلام کرده بود! خورشیدگرفتگی واضح‌ترین مقارنه بین ماه و خورشید است و مسلماً این روز بنا بر هیچ قراردادی نمی‌توانسته روز اول ماه باشد.

اما این اختلاف مثلاً در ایام حج نادیده گرفته می‌شود و اعمال حج بنا به تقویم عربستان انجام می‌شود.
د رایران نیز بر سر تعریف رؤیت اتفاق نظر وجود ندارد. مثلاً از ۴ سال پیش آیت‌الله خامنه‌ای رؤیت با تلسکوپ و ابزار نجومی را نیز شرط کافی برای اثبات شروع ماه می‌دانند، در حالی که حکم شرعی تا پیش از این تنها رؤیت با چشم غیر مسلح بوده است.
اما همین شرط نیز گاهی تأمین نمی‌شود اما با وجود این رؤیت هلال بر حاکم شرع مسجل می‌شود.


اگر همه کشورها یک قرارداد را برای اعلام شروع ماه بپذیرند مثلاً مانند عربستان مقارنه را شروع ماه قمری بدانند بسیاری از این
اختلافات رفع می‌شود و تقویم بسیاری از کشورهای اسلامی یکی خواهد شد. البته در بعضی مواقع اختلاف هم‌چنان باقی خواهد ماند. چرا که مثلاً در کشورهای شرقی مثل مالزی در لحظه غروب خورشید مقارنه انجام نشده است اما چند ساعت بعد ماه به خورشید می‌رسد و از آن عبور می‌کند و بنابراین در کشورهای غربی مثل عربستان و سوریه هنگام غروب خورشید ماه نو شده است. اما با پذیرش این قرارداد دیگر مشکلی برای تعیین شروع ماه قمری در هیچ کشوری باقی نخواهد ماند.


گزارشها و بحثهای منجمان و رصدگران حرفه‌ای رؤیت هلال در ایران را در اینجا ببینید
یک مقاله علمی بسیار خوب به زبان ساده در مورد پارامترهای رؤیت هلال

این مقاله سایت بازتاب رحمةالله علیه هم در این زمینه خواندنی است.

طبق این گزارش ازآقای قاضی‌میرسعید که از رصدگران بنام هلال‌های جوان هستند و رکورد جهانی رؤیت هلال را از آن خود کرده‌اند، در شامگاه چهارشنبه در هیچ کجای ایران نمی‌توان با هیچ ابزاری هلال ماه را رؤیت کرد، بنابراین روز پنج‌شنبه به هیچ‌وجه نمی‌تواند در ایران عید فطر باشد

پس نوشت: این هم یک سایت خارجکی درباره هلال ماه شوال
مطابق نقشه‌های این سایت روز چهارشنبه فقط در جنوب قاره آمریکا و شرق استرالیا می‌توان هلال ماه شوال را با ابزار دید

این هم یک مطلب آموزشی درباره رؤیت هلال که هرچه بخواهید از ب بسم الله در آن هست و برای کسانی که به نجوم علاقه‌مند هستند توصیه می‌شود

در ضمن رؤیت هلال و رکوردگیری در دیدن هلال های جوان یکی از سرگرمی‌های منجمان در سراسر دنیاست و پیش از این رکورد دیدن هلال دست آمریکاییها بوده است

یک گزارش کامل از نظر افراد و مراجع مختلف در مورد رؤیت هلال و شروع ماه شوال